Niks is meer vanzelfsprekend bij voorstelling ‘De Grote Gele Graafmachine’

Kun je loslaten wat altijd vanzelfsprekend is geweest? Dat is de vraag waar bezoekers mee te maken krijgen in theatervoorstelling De Grote Gele Graafmachine van theatergroep Het Laagland en Sally Dansgezelschap Maastricht. De twee gezelschappen sloegen eerder al de handen ineen voor de voorstelling en tv-serie Vreemde Eend en de dans- en theatervoorstelling In je smoel: ECHTNEP. Nu vonden choreograaf Stefan Ernst en regisseur Lennart Monaster elkaar weer in deze coproductie. Niet alleen het idee van de samenwerking stond beide mannen aan, ook waren ze het direct eens dat een bouwvoertuig de hoofdrol moest hebben.Ernst en Monaster, beiden vader, stonden door de fascinatie van hun kinderen namelijk vaker urenlang voor het hekwerk van bouwplaatsen te kijken naar alles wat daar gebeurde. „Het is heel grappig, want dat herkende ik zelf eigenlijk helemaal niet van vroeger”, vertelt Ernst. „Maar al die grootse voertuigen en de mensen die er rondliepen, bleken dus erg interessant te zijn voor mijn zoontje van 3,5. Kijkend naar de bouwplaats zag ik een choreografie ontstaan. Ik zag mensen voorbijlopen, ik zag machines aan het werk en van alles voorbijrijden. In mijn hoofd gingen de graafmachines dansen, alsof ik door de ogen van mijn zoontje keek.”

Vrij

Ook bij Monaster thuis was de fascinatie voor hijskranen, graafmachines en andere bouwvoertuigen groot. Bovendien zagen de twee vaders hun kinderen alles bevragen. „Ze denken niet out of the box want voor hen bestaat er helemaal geen box. Ze associëren vooral nog op een hele vrije en creatieve manier”, vertelt de regisseur. „Het is leuk om die vragen de basis te laten zijn van een voorstelling.”


Repetitiebeeld van De Grote Gele Graafmachine. — © Lennart Monaster

Twijfelen

Het idee voor De Grote Gele Graafmachine was daarmee geboren. In de voorstelling wordt het publiek meegenomen onder de motorkap van een graafmachine, waarin verschillende acteurs en dansers als onderdelen van het werktuig aan de slag zijn. Wanneer dan een onderdeel bij alles wat gebruikelijk is vragen stelt, dreigt er van alles mis te gaan. Het publiek wordt zo geprikkeld buiten de gebaande paden te denken. Kan een cementmolen ook als slaapplek dienen? En kan een graafmachine ook dansen? De onderdelen van de machine gaan hardop twijfelen of alle afspraken die vanzelfsprekend zijn wel kloppen.

Niet alleen het allerjongste publiek wordt uitgedaagd, ook de dansers en acteurs Giorgio Lepelblad, Rutger Remkes, Thirza Riphagen en Jennifer Muntslag. De samenwerking tussen Sally en Het Laagland betekent dat de dansers moeten gaan acteren en de acteurs moeten gaan dansen. „De bekende hokjes bestonden dus niet meer”, vertelt Monaster. „De eerste keer dat de cast elkaar zag, begonnen we niet met brainstormen en praten maar met dansen. Dat resulteerde in een hele vrije manier van samenwerken. Zo ontstond er een heel mooie en eigen manier van bewegen en vertellen.”

Hoewel de voorstelling gericht is op het prikkelen van de verbeelding van de allerjongsten, is er ook een boodschap voor de ouders: „We dagen de volwassenen uit na te denken over wat voor regels en ideeën ze hun kinderen meegeven. Waarom hoort het eigenlijk zo? De antwoorden op die vragen zijn niet altijd even makkelijk.”

Critici

Theater maken voor kinderen is volgens Ernst en Monaster niet veel anders dan voor volwassenen. „Je moet er rekening mee houden dat ze minder voorkennis hebben. Maar het vertellen van een verhaal komt op hetzelfde neer. Al zijn kinderen een genadeloos eerlijk publiek, als je een moment hun aandacht kwijt bent, dan draaien ze zich gewoon om op hun stoel. Dat maakt het dan wel weer heel dankbaar als ze wel heel aandachtig zitten te kijken. We spelen in totaal maar liefst 65 voorstellingen door heel Nederland, waarvan ook in bijna alle theaters in Limburg. Dat zijn dus een heleboel jonge critici die hopelijk na het zien van de voorstelling met nog meer vragen de zaal uitlopen.”

Lieke Mooren - 10 oktober 2023 @ De Limburger